‘Druk de robot nooit door de strot!’

8 maart 2022

Pikt die robot straks mijn baan in? Is mijn vakmanschap nog wel van waarde? Kan ik dit nog wel leren? Robotisering in bedrijven roept emoties en onzekerheid op bij medewerkers. Niet gek, als je mensen robots ‘door de strot duwt’. Hoe neem je medewerkers mee in robotisering? Zeven tips om robots ‘mensvriendelijk’ te verwelkomen in je bedrijf. Zo benut je mens-robotsamenwerking optimaal. 

‘Nog steeds zien we de mens als sluitstuk van de techniek. De robot domineert. En de operator moet zich maar aanpassen.’ Met die stelling opent Stephan Corporaal, lector Human Capital aan Saxion Hogeschool zijn keynote-presentatie over robotisering op de Dag van de Robotica 2022 van het Nederlands Instituut voor Industriële Robotica. Dat moet en kan anders. A+O vat de boeiende keynote samen in zeven tips voor jouw bedrijf.  

Tip 1. Betrek medewerkers vanaf het begin in je plannen

Stel je de volgende situatie voor. Op een dag wordt een robot een productiehal binnengereden. Een externe trainer geeft in een gelikte PowerPoint uitleg en vertrekt weer. De operators blijven in verbijstering achter. Wat denk je dat het effect is op de operators? ‘Gelatenheid en passiviteit’, vertelt lector Stephan Corporaal. Precies wat je niet wilt dus. Tip 1 is daarom: betrek medewerkers al vanaf het begin van je plannen voor robotisering. Overval ze niet zomaar plotseling met hun nieuwe ‘vriend’. 

Tip 2. Stel arbeidskwaliteit centraal, niet de robottechniek

‘Helaas zien we nog te veel experimenten in het mkb waarin de techniek bepalend is, en er te weinig oog is voor de arbeidskwaliteit van de mens die de robot bedient’, weet Stephan Corporaal. Zorg dus dat je in jouw bedrijf andersom denkt. De mens moet niet het sluitstuk zijn van de techniek, maar moet de techniek naar eigen hand kunnen zetten. Belangrijke vraag daarbij is: hoe helpt de robot de kwaliteit van de arbeid te verbeteren?  

Tip 3. Benut de kwaliteiten van mens én robot: 1 + 1 = 3

Mens en robot hebben verschillende kwaliteiten. Een robot is bijvoorbeeld onvermoeibaar. Een mens flexibel. Een robot is superaccuraat en maakt geen fouten. Een mens kan razendsnel creatieve oplossingen bedenken. In een mensgestuurde mens-robotsamenwerking zorg je dat je juist die verschillende kwaliteiten van mens en robot optimaal benut, legt onderzoeker Milan Wolffgramm van Saxion Hogeschool uit. Denk vanuit het bekende ‘1+1=3’. Waar draagt de robot het beste bij in het proces, waar de mens? 

Tip 4. Geef zeggenschap over de inrichting van het arbeidsproces

Hoe zorg je ervoor dat de robot een slimme plek krijgt in het arbeidsproces? De basis: geef de operator autonomie om zélf aan de slag te gaan met de inrichting van deze mens-robotsamenwerking. Zorg ook dat de operator regelvermogen heeft om die samenwerking te verbeteren. Zo benut je het vakmanschap van je operators én zorg je voor autonomie – een factor die, zoals elke HR-professional weet, belangrijk is voor arbeidsvreugde. 

Tip 5. Experimenteer in een vroeg stadium

Experimenteer in een vroeg stadium met de techniek die je wilt gaan inzetten, samen met de operators die straks met de nieuwe techniek aan de slag gaan, geeft onderzoeker Milan Wolffgramm als belangrijke tip. Begin met die techniek goed te leren kennen en ga samen aan de slag met simpele opdrachten. Maak het vervolgens steeds een stukje complexer, kijk bijvoorbeeld naar de inzet bij een nieuw product of werk met meer regelruimte voor de operator. Gaandeweg kom je er dan achter: wat heeft de robot nodig om technisch goed te functioneren? En: wat heeft de mens nodig om straks goed met de robot te kunnen samenwerken? Die ingrediënten zijn cruciaal, benadrukt Milan, want die bepalen uiteindelijk hoe je werkopstelling er straks in de praktijk uit moet komen te zien. 

Tip 6. Test slim!

Ben je in de testfase van je werkopstelling met de robot beland? Bedenk dat testen veel verder gaat dan het technisch werkend krijgen van de opstelling. Kijk juist ook naar de medewerkers: kunnen zij de werkopstelling goed draaien? Houden ze het op langere termijn vol? Is de opstelling veilig? Vraag actief feedback en bied ondersteuning waar nodig. Of pas zaken slim aan. 

Tip 7. Implementeer met zorg

Hoera, de implementatie is een feit. Dit is hét moment om medewerkers opnieuw sterk te betrekken. Immers, de medewerker bepaalt uiteindelijk of de mens-robotsamenwerking succesvol van de grond komt. En of die samenwerking goed onderhouden wordt. Leg daarom duidelijk uit: wat is onze strategie achter de inzet van robots? En bovenal: wat gaat het betekenen voor het werk van de medewerker? Wat blijft er over en hoe wordt het werk verrijkt?  

Tot slot: ga vooral aan de slag. Doe geen statische demo’s, maar ga op de werkplek met de medewerkers samen aan de slag. Zo maak je van elke robot een ‘co-bot’. Een vriend waarmee jouw operators de samenwerking kunnen en willen aangaan én kunnen volhouden. 

Bonustip: volg de oZone-module

In de oZone-module ‘Aanschaf lasrobot: De menselijke kant van automatiseren’ leer je in een half uur hoe je rekening houdt met je medewerkers bij procesautomatisering. 

De complete keynote en andere video’s van de Dag van de Robotisering kijken?

Video’s kan je hier bekijken.

Ook bij A+O aangesloten bedrijven AWL en Voestalpine hebben een mooie rol. 

 

Blijf op de hoogte!

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang als eerste nieuws over de sector.

Ter inspiratie / alle berichten